နိုင်ငံတကာ မာ့က်စ်ဝါဒီတွေပြောတဲ့ ပြောက်ကျားစစ်(တတိယပိုင်း)ထွန်းဇင်အောင် ပြောက်ကျားတိုက်သူတွေကို လျှို့ဝှက် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ၊ ပုန်ကန်ထကြွသူတွေနဲ့ လွတ်မြောက်ရေး တိုက်ပွဲဝင်သူတွေလို့လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။ ပြောက်ကျားသမိုင်း (အကျဉ်း)ပြောက်ကျားစစ်ကိုရည်ညွှန်းတဲ့ အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရ guerrilla warfare က ကျူးကျော်သူ နပိုလီယံရဲ့တပ်တွေကို စပိန်ပြောက်ကျားတွေ အနိုင်ယူချေမှုန်းလိုက်တဲ့ ‘ကျွန်းဆွယ်စစ်ပွဲ’ (၁၈၀၈-၁၈၁၄) ကနေ ဆင်းသက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စပိန်ဘာသာစကားမှာ guerra ဆိုတာ “စစ်” လို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ စပိန်လူမျိုးတွေရဲ့ နည်းပရိယာယ်တွေက အင်မတန် ထိရောက်အောင်မြင်လို့ နာမည်တွင်ကျန်ရစ်တာ ဖြစ်တယ်။ သမားရိုးကျစစ်ပွဲတွေ ရှိလာကတည်းက ပြောက်ကျားစစ်ပုံစံကိုလည်း အသုံးပြုခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းမှတ်ရာရှိတဲ့ပြောက်ကျားစစ်တွေထဲမှာ အစောဆုံးတိုက်ပွဲတွေက ဘီစီ ၅၀၀ မှာ ပါရှားဘုရင် ဒါးရီးယပ်စ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့တိုက်ပွဲ၊ ဘီစီ ၃၅၀ ခန့်မှာ မဟာအလက်ဇန္ဒားကိုဆန့်ကျင်တဲ့တိုက်ပွဲ၊ ဘီစီ ၂၁၈ မှာ ဟန်နီဘားကိုဆန့်ကျင်တဲ့တိုက်ပွဲနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ရောမတိုင်းကို စပိန်ပြောက်ကျားတွေ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်တဲ့တိုက်ပွဲတွေပဲ ဖြစ်တယ်။ စပိန်ပြောက်ကျားတွေက ရောမတိုင်းသားတွေကို နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော် ပုန်ကန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတာပါ။ ပြောက်ကျားနည်းပရိယာယ်တွေကို… Read More »

နိုင်ငံတကာ မာ့က်စ်ဝါဒီတွေပြောတဲ့ ပြောက်ကျားစစ်(ဒုတိယပိုင်း)ထွန်းဇင်အောင် ပြောက်ကျားစစ် နည်းပရိယာယ်တွေအခြေခံ ပြောက်ကျားနည်းပရိယာယ်တွေထဲမှာ ရှေးအကျဆုံး ဖော်ထုတ်မှုကို ဆွန်ဇုရဲ့ ‘စစ်ပညာ’ ကျမ်းမှာ တွေ့နိုင်တယ်။ ပြောက်ကျားစစ် နည်းပရိယာယ်တွေက ရန်သူကို တပ်ကထွက်ပြေးစေတာ၊ ဘက်ပြောင်းစေတာ၊ ကြောက်ဒူးတုန်စေတာ၊ တပ်မှူးတပ်သားတွေကြားမှာ နိုင်ငံရေးနဲ့လူမှုရေးအရ ဖိအားပေးမှုတွေဖြစ်စေတာ စတာတွေနဲ့ ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်တာဖြစ်တဲ့ အဓိကအားဖြင့် မရပ်မနားတမ်း စိတ်ဓာတ်ရေးရာနှောင့်ယှက်မှုကို အားထားတယ်။ ရန်သူ့အရင်းအမြစ်တွေ မနိုင်ဝန်ထမ်းရတဲ့အဖြစ်ကိုရောက်သွားဖို့ရည်ရွယ်တဲ့ အလွန်အနုစိတ်၊ ပျော့ပျောင်းပြီး ဖြတ်ထိုးဉာဏ်နဲ့တီထွင်ကြံဆတဲ့ နည်းပရိယာယ်တွေသုံးကာ အောင်ပွဲရစေတာ ဖြစ်တယ်။ ပြောက်ကျားစစ်နဲ့ အချိန်ဆွဲထားတာဟာ ရန်သူကိုရင်ဆိုင်ဖို့ သမားရိုးကျတပ်မတော်တရပ် ပေါ်ထွက်လာရေးအတွက် သို့မဟုတ် ရန်သူကို စိတ်ဓာတ်ရေးရာအရသွေးခွဲပြီးအနိုင်ယူဖို့ အရေးပါနိုင်တယ်။ အဓိကကတော့ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ပြောက်ကျားနည်းပရိယာယ်တွေက ရှင်သန်ရပ်တည်ရေးနဲ့ အောင်ပွဲရယူရေးမူတွေကိုဆုပ်ကိုင်ထားဖို့ ဖြစ်တယ်။ အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုဆန့်ကျင်ရေး ပြောက်ကျားစစ်က အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ အကျင့်ပျက် စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ဖြစ်နေပြီး ချည့်နဲ့နေတဲ့ပြောက်ကျားတွေကတော့ အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်တဲ့နည်းပရိယာယ်တွေ သုံးချင်သုံးလိမ့်မယ်။ အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုရဲ့သဘာဝက လူထုထောက်ခံမှုနဲ့လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အကျင့်ပျက်၊ သင်းကွဲဖြစ်နေတဲ့ စစ်သားတွေက အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်လေ့ရှိတယ်။ အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုဆိုတာ… Read More »

နိုင်ငံတကာ မာ့က်စ်ဝါဒီတွေပြောတဲ့ ပြောက်ကျားစစ်(ပထမပိုင်း)ထွန်းဇင်အောင် ပြောက်ကျားစစ်ဟာ သေနင်္ဂဗျူဟာအားဖြင့် ခံစစ်၊ နည်းပရိယာယ်အားဖြင့် ထိုးစစ်ဖြစ်တယ်။ ဖိနှိပ်အုပ်စိုးတဲ့ အစိုးရတရပ်အောက်မှာ အလုပ်သမား/လယ်သမားတွေရဲ့အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ဖို့ဖြစ်စေ၊ အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအကျိုးစီးပွားအတွက် ကျူးကျော်လာတဲ့ပြည်ပရန်သူကို ခုခံတွန်းလှန်ဖို့ဖြစ်စေ ပေါ်ထွက်လာကြလို့ သေနင်္ဂဗျူဟာအားဖြင့် ခံစစ်ဖြစ်တယ်။ ဖိနှိပ်အုပ်စိုးတဲ့အစိုးရ ဖြုတ်ချရေး သို့မဟုတ် ကျူးကျော်လာတဲ့တပ်တွေကိုမောင်းထုတ်ရေးရည်ရွယ်ချက်တွေရှိလို့ နည်းပရိယာယ်အားဖြင့် ထိုးစစ်ဖြစ်တယ်။ ပြောက်ကျားစစ် ဆိုတာမျိုးဟာ သူ့အလိုလို ပေါ်ထွက်လာလေ့ရှိပေမယ့် တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲနည်းနာ တခုအဖြစ် သုံးနိုင်ပါတယ်။ပြောက်ကျားစစ်ဟာ စုဖွဲ့ပြီး ဂရုတစိုက် စီစဉ်ကြံဆရတဲ့တိုက်ပွဲဖြစ်တယ်။ သမားရိုးကျစစ်ပွဲ နည်းပရိယာယ်တွေနဲ့ပေါင်းစပ်ပြီး တိုက်လေ့ရှိတယ်။ တပ်စိတ်တွေက လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြပေမယ့် လူထုရဲ့လိုလားတောင့်တမှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ဘုံနိုင်ငံရေးဦးတည်ချက်တရပ် (ဥပမာ တည်ဆဲအစိုးရကို ဖြုတ်ချရေး၊ နယ်ချဲ့တပ်တွေကို အနိုင်ယူရေး စသဖြင့်) ရှိကြတယ်။ ပြောက်ကျားစစ်သဏ္ဌာန်ကို “နိုင်ငံရေးစစ်” လို့လည်း ရည်ညွှန်းကြပေမယ့် တကယ်ကတော့ စစ်သဏ္ဌာန်တိုင်းက နိုင်ငံရေးလက္ခဏာဆောင်တာချည်းပါပဲ။ စစ်တိုက်တာဟာ အစိုးရတရပ်ကိုကိုယ်စားပြုပြီး တိုက်တာမဟုတ်ရင် အစိုးရတရပ်ကိုထူထောင်ဖို့တိုက်တာပဲ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီလို စစ်တိုက်နေတဲ့ စစ်တပ်မှာ နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ/အကျိုးစီးပွားတွေ တမျိုးမဟုတ်တမျိုး ရှိကြတယ်။ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေ/အကျိုးစီးပွားတွေက… Read More »

မျက်မှောက်အခြေအနေသုံးသပ်ချက် (၁) နိုင်ငံတကာ့အခြေအနေ။ ၈၈ နဲ့ မတူဘူး။ ၈၈ တုန်းက ဆိုဗီယက်ပြို၊ ICM ဒီရေနိမ့်၊(ယခုလည်း ICM ဒီရေမြင့် ရောက်ပြီဟု မဆိုလို) လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ ကမ္ဘာပတ်နေ၊ သမိုင်းနိဂုံးချုပ်ပြီလို့ သုံးသပ်ကြ။ ယခုက ၂၀၀၈-၁၀ အရင်းရှင်စီးပွားကပ် ရှည်ကြာလာ၊ အမေရိကန် စူပါဝါ အကျ စည်းစနစ်ဟောင်းတွေအလုပ်မဖြစ် စည်းစနစ်သစ်လည်း မပေါ်ပေါက်သေး၊ ၂၁ရာစု ဂလိုဘယ်စီးပွားရေးနဲ့ နည်းပညာပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်နေတဲ့ကာလ၊ COVID ဒဏ်သင့်နေတဲ့ကာလ။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၁၀၀ လောက်က ပထမကမ္ဘာစစ် မတိုင်မီကာလလိုပဲ အကြီးအကျယ်ရှုပ်ထွေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေတဲ့ကာလ။ တကမ္ဘာလုံး – အမေရိက (တောင်- မြောက်-အလယ်)၊ ဥရောပ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း (အပူကွက်)၊ အာဖရိက၊ အာရှ – နိုင်ငံအများအပြား လူထုအုံကြွမှုတွေ အဆက်မပြတ်ပေါ်ထွက်နေသော်လည်း၊ လက်ဝဲပါတီတွေနဲ့ မာက့်စ်-လီနင်ဝါဒဟာ တပ်ဦးအခန်းက ပေါ်ထွက်မလာသေးဘူး။ မာ့က်စ်-လီနင်ဝါဒခေတ်ထလာမှာကို အရင်းရှင်လူတန်းစားဟာ သေမတတ် ကြောက်ပါတယ်။ ဒီအတွက် နိုင်ငံတကာဖောက်ပြန်ရေးသမားတွေ စည်းလုံးညီညွတ်ကြပါတယ်။ နမူနာအားဖြင့် – အမေရိကန်… Read More »

အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗမာ့ကွန်မြူနစ်များရဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားချက် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ အင်တာဗျူးပြောကြားချက်(ဒုတိယပိုင်း)(ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ ထုတ်ဝေတဲ့ Morning Star နေ့စဉ်သတင်းစာရဲ့ ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆိုတင်ပြပါတယ်။) ဗမာပြည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ (ဒေါ်)အောင်ဆန်းစုကြည်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူနဲ့ Morning Star သတင်းစာရဲ့သီးသန့်အင်တာဗျူး ဒုတိယပိုင်းမှာ စစ်တပ်ထိပ်သီးတွေနဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကြားက ပဋိပက္ခရဲ့ဇာစ်မြစ်တွေအပေါ် သူတို့ရဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပုံကို KENNY COYLE က မေးမြန်းထားပါတယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေက ၁၉၆၂ ခုနှစ်ကတည်းက ဗမာပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးစင်မြင့်ကို တိုက်ရိုက်တမျိုး၊ သွယ်ဝိုက်တဖုံ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားတာပါ။ အာဏာရှင်စနစ်ကို ဗြောင်ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်စေ၊ အဓိက အရပ်သားပါတီဖြစ်တဲ့ (ဒေါ်)အောင်ဆန်းစုကြည် ခေါင်းဆောင်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီနဲ့ မရေရာမခိုင်မာတဲ့ ညွန့်ပေါင်းဖွဲ့ပြီးဖြစ်စေ ချုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့အဆိုအရ စစ်အုပ်စုထိပ်သီးတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ စစ်တပ်ကို နိုင်ငံရေးအင်အားစု တရပ်အဖြစ်သာ ရိုးရိုးလေး ရှုမြင်လို့မရပါဘူး၊ စီးပွားရေးအင်အားစုတရပ်အဖြစ်ပါ ရှုမြင်ရပါလိမ့်မယ်။ “စစ်တပ်နဲ့ ဒီချုပ်ကြားက ပဋိပက္ခတွေက ကြာတော့ကြာပါပြီ။ အဓိက အကြောင်းကတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အာဏာရအုပ်စိုးသူတွေကြားမှာ စစ်တပ်က သူ့ဘာသာသူကို… Read More »

အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗမာ့ကွန်မြူနစ်များရဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားချက်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ အင်တာဗျူးပြောကြားချက်(ပထမပိုင်း)(ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ ထုတ်ဝေတဲ့ Morning Star နေ့စဉ်သတင်းစာရဲ့ ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆိုတင်ပြပါတယ်။) (ပထမပိုင်း)အပိုင်းနှစ်ပိုင်းပါဝင်တဲ့ အင်တာဗျူးရဲ့ပထမပိုင်းမှာ စစ်အစိုးရရဲ့ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တလွဲတချော် စီမံခန့်ခွဲမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ Kenny Coyle က ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို မေးမြန်းထားပါတယ်။ ဗမာပြည်က ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဟာ တိုင်းပြည်မှာ ကာလကြာရှည် တည်ရှိခဲ့တဲ့လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးပဋိပက္ခတွေရဲ့ အကျိုးဆက်ပဲဖြစ်တယ်လို့ သူတို့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ဆိုပါတယ်။ (စစ်တပ်က ရွေးချယ်ထားတဲ့ Myanmar ဆိုတဲ့နာမည်အစား Burma ကိုသုံးဖို့ ပါတီက ပိုလိုလားပါတယ်။ တခြား အတိုက်အခံအင်အားစုတချို့လည်း ထို့အတူပါပဲ)။ ဗြိတိသျှအုပ်စိုးခံကိုလိုနီဘဝမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို တော်လှန်ရေးသမား အစုတစုက ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ပါတယ်။ ပါတီ စတင်တည်ထောင်သူတွေထဲမှာ အမျိုးသားသူရဲကောင်းဖြစ်တဲ့ (ဗိုလ်ချုပ်)အောင်ဆန်းလည်း အပါအဝင် ဖြစ်တယ်။ ပါတီဟာ ပြည်ပက ကျူးကျော်အုပ်စိုးသူတွေနဲ့… Read More »

ဗီ အိုင် လီနင်ပြောက်ကျားစစ် – အပိုင်း(၄)—-ထွန်းဇင်အောင် အပိုင်း (၄) ရုရှားတော်လှန်ရေးမှာရှိတဲ့ တိုက်ပွဲပုံစံတွေက အတော့်ကိုအမျိုးစုံတာမို့ ဥရောပက ဓနရှင်တော်လှန်ရေးတွေနဲ့ယှဉ်ကြည့်ရင် ကွဲပြားပါတယ်။ ၁၉၀၂ ခုနှစ်တုန်းက ကောက်စ်ကီးက တစိတ်တပိုင်းအရ ကြိုတင်ဟောကိန်းထုတ်တဲ့အနေနဲ့ ဒီလိုပြောဖူးတယ်။ နောင်တချိန်ပေါ်ထွက်လာမယ့် တော်လှန်ရေး (ရုရှားတော့ ‘ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မယ်’ လို့ သူကထပ်ပြောတယ်) က အစိုးရကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့တိုက်ပွဲမျိုးထက် လူထုလူတန်းစားနှစ်ရပ်ကြားကတိုက်ပွဲဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရုရှားမှာ အနောက်က ဓနရှင်တော်လှန်ရေးတွေမှာထက် အဲဒီဒုတိယတိုက်ပွဲမျိုး (လူထုလူတန်းစားနှစ်ရပ်ကြားက တိုက်ပွဲမျိုး) ကို ပိုပြီးတော့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တွေ့ရတာ အသေအချာပဲ။ ပြည်သူထဲမှာရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့တော်လှန်ရေးရန်သူတွေက အရေအတွက်အားဖြင့် နည်းပါတယ် ဒါပေမဲ့ တိုက်ပွဲက ပိုပြင်းထန်လာတာနဲ့အမျှ သူတို့က ပိုပိုပြီးတော့ စနစ်တကျစုဖွဲ့လာတယ်၊ ဓနရှင်လူတန်းစားထဲက ဖောက်ပြန်တဲ့အလွှာရဲ့ထောက်ခံမှုကို ရလာတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ‘အဲဒီလို’ ပြည်လုံးကျွတ်နိုင်ငံရေးသပိတ်တွေပေါ်ထွက်လာနေတဲ့ကာလမှာ ‘အုံကြွမှု’ တခုဟာ ပုံစံအဟောင်း ဖြစ်မနေနိုင်ဘူး။ ဆိုလိုတာက တကယ့်ကို အချိန်တိုတိုလေးအတွင်းမှာနဲ့ နယ်မြေဒေသကျဉ်းကျဉ်းလေးမှာသာ အကန့်အသတ်နဲ့ရှိနေတဲ့ တခုချင်းဆန်ဆန် လှုပ်ရှားလုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်မနေနိုင်ဘူး၊… Read More »